“Now his older son was in the field. And as he came and drew near to the house, he heard songs and shouts of joy. So he called one of the servants, and asked; “what is this?” And he said to him, ” Your brother has come and your father has killed the fatted calf, because he saw him well.” He became angry and would not go in. (Luke 15, 25-28)
This is how those of the ‘Old Testament’ react; those who think they are at the first level – purification of the heart from the passions, and who are not watchful about their passions (the passion of the mind, the pride); those who have a high opinion of themselves; those who are wrongly ascending (struggling) ; those who abuse the first grace, ie. the fruits of the seeing the first light; those who condemn others, but they justify themselves; those who hate and envy.
“Then his father came out and pleaded with him.” (Luke 15:28)
What do we see? We also see unchanged and constant paternal relationship towards the older son, more precisely, towards all His children whom He created, regardless of their relationship to Him.
Here is first of all the poor image of self-justification: “So he answered and said to his father, Behold, this many years I have been serving you , and I never transgressed your commandment.” (Luke 15:29)
And here is the whole picture of the demonic possession after he has finished with the condemnation: “You never gave me a young goat, that I might make merry with my friends, but as soon as this son of yours came, who has devoured your livelihood with harlots, you killed the fatted calf for him. ” (Luke 15, 29-30.)
Yes, at first we condemn God Himself in ourselves before condemning the actual man! That is, in order to condemn the concrete man, we first abuse the fruits of seeing the first light (bare knowledge). And while we are self-justifying and wanting to show ourselves as righteous – “I never violated your commandment” – we have already sinned and broken all “fulfilled” commandments at the same time. Obviously, the older son only formally fulfilled the commandments of the Father, as it was beneficial to his mercenary (business) interest and relationship. If he really did fulfil all his commandments, surely he would have perfected spiritual and personal relationship with his Father. But there is no trace of personal relationship here. If you notice, the older son not even in one instance addresses his parent with the word “Father,” as he does not condemn his younger brother at any moment because of the violation of the father-son relationship, but because of the destruction of the livelihood.
And he said to him; “Son, you are always with me and all that I have is yours; It was right that we should make merry and be glad, for this brother of yours was dead and is alive again, and was lost and is found. ” (Luke 15: 31-32) Indeed, a man himself, with his behaviour, condemns and separates himself from the community with God, sinning against his fellow man. Instead of rejoicing with our neighbour, we envy him and hate him because of his achievements. Not to mention the attempts to hinder and harm our fellow men (neighbour). And we do this to our fellow man, with whom the God-Man Christ identifies Himself. As we read in the Holy Gospel: “If you did not do it to one of the least of these[My] brothers, you did not do it to Me.” (Matthew 25:45) We forget that in this way we become fighters against God. And God, humbly and patiently, tells us all: “My son … all that is Mine is yours …”
And one more thing: The spiritual father must never leave his spiritual child without a blessing, even if he wants to depart from him. This blessing can be given both verbally, in tacit (hidden), and by act. This blessing can be given with a warning and without a warning. But that blessing must be given if the spiritual father is real father. With that blessing, the spiritual father will sympathize with his spiritual child and will cover and protect him with his love and prayer wherever the spiritual child may be and no matter how much he would sin. With that blessing, the mutual relationship will never be interrupted, for the spiritual child, if he needs one day, would have place where to return … So, in the case of disobedience and the early departure of the spiritual child from his spiritual father, the problem does not consist in persuasion and deterrence from the intention, but rather to allow conditions for the return.
Metropolitan Nahum of Strumica
„А постариот негов син беше в поле; и на враќање, кога се приближи до куќата, чу песни и извици. Па како повика еден од слугите го праша: ’Што е ова?‘ А тој му рече: ’Брат ти си дојде, и татко ти го закла угоеното теле, оти го виде здрав‘. Тој се налути и нејќеше да влезе“ (Лука 15, 25–28).
Еве како реагираат оние што се од ’Стариот Завет‘; оние што мислат дека се на првиот степен – чистење на срцето од страстите, а што не внимаваат на своите страсти (на страста на умот, гордоста); оние што имаат високо мислење за самите себе; оние што неправилно се подвизуваат; оние што ја злоупотребуваат првата благодат, т.е. плодовите од гледањето на првата светлина; оние што другите ги осудуваат, а самите себе се оправдуваат; оние што мразат и завидуваат.
„Тогаш излезе татко му и го молеше“ (Лука 15, 28).
Што гледаме? Непроменет и константен татковски однос и кон постариот син, поточно, кон сите Свои деца кои ги создал, без оглед на нивниот однос кон Него.
Еве ја најпрвин бедната слика на самооправдувањето: „А тој му одговори на татко си и му рече: ’Еве, ти служам толку години и никогаш не прекршив твоја заповед‘“ (Лука 15, 29). А еве ја и целата слика на демонската опседнатост откако ќе се доврши со осудувањето: „И мене не си ми дал ни едно јаре за да се провеселам со моите пријатели, а кога дојде овој твој син, кој го упропасти твојот имот со блудници, за него ти го закла угоеното теле“ (Лука 15, 29–30).
Да, најпрвин Бог Го осудуваме во самите себе, пред да го осудиме конкретниот човек! Односно, за да го осудиме конкретниот човек, најпрвин ги злоупотребуваме плодовите од гледањето на првата светлина (голото знаење). И додека се самооправдуваме и сакаме да се прикажеме праведни – „никогаш не прекршив твоја заповед“ – веќе исто толку грешиме и ги прекршуваме сите „исполнети“ заповеди дотогаш. Очигледно, постариот син само формално ги исполнувал Татковите заповеди, додека така одговарало на неговиот наемнички интерес и однос. Да ги исполнувал навистина сите негови заповеди, сигурно би се восовршил духовно во личниот однос со својот Татко. Но, тука нема ни трага од личен однос. Ако забележувате, постариот син во ниту едно обраќање не го ословува својот родител со зборот „Татко“, како што и во ниту еден момент не го осудува својот помлад брат поради нарушување на односот Татко – син, туку поради упропастување на имотот.
„А тој му рече: ’Синко, ти си секогаш со мене и сè мое е твое; но требаше да се зарадуваме и развеселиме, оти овој твој брат беше мртов и оживеа, изгубен беше и се најде‘“ (Лука 15, 31–32). Навистина, човек самиот себе, со своето однесување, се осудува и се одделува од заедницата со Бог, грешејќи кон својот ближен. Наместо да се радуваме со својот ближен, ние му завидуваме и го мразиме поради неговите успеси. Да не зборувам и за обидите да му попречиме и да му наштетиме. И тоа му го правиме на нашиот ближен, со кого Богочовекот Христос се поистоветува. Како што читаме во Светото Евангелие: „Доколку не сте го направиле тоа на еден од овие [Мои] најмали браќа, и Мене не сте Ми го направиле!“ (Матеј 25, 45). Забораваме дека на тој начин стануваме богоборци. А Бог, смирено и трпеливо, на сите ни вели: „Синко… сè Мое е твое…“
И уште нешто: Духовниот отец никогаш не смее да го остави своето духовно чедо без благослов, па макар и во случај кога тоа сака да си замине од него. Тој благослов може да биде даден и усно, и премолчно, и на дело. Тој благослов може да биде даден и со опомена и без опомена. Но, тој благослов мора да биде даден, ако духовниот отец е вистински татко. Со тој благослов, духовниот отец ќе сострадува со своето духовно чедо и ќе го покрива и штити со својата љубов и со молитвата каде и да е тоа и колку и да греши. Со тој благослов никогаш нема да се прекине заемната врска, за духовното чедо да има, ако му затреба еден ден, каде да се врати… Значи, при непослушанието и предвременото заминување на духовното чедо од својот духовен отец, проблемот не се состои во убедување и одвраќање од намерата, туку во тоа да се овозможат услови за враќање.
Митрополит Струмички Наум
